Osobiście na początku swojej przygody ze strzelaniem miałem różnych nauczycieli, a ich stan wiedzy na temat kształtowania procesu nauczania strzelania był w mojej subiektywnej ocenie jak na tamten czas niewystarczający. Pomimo słuchania tych wszystkich wskazówek jakie mi dawali moja skuteczność była, powiedziałbym rozczarowująca. Większy czas mojej służby wojskowej starałem się zrozumieć ten  proces. Miało na to wpływ przede wszystkim styczność ze światowej klasy szkoleniowcami ze Stanów Zjednoczonych z jednej z najsłynniejszych i najlepszych Akademii strzelania na świecie. To ci ludzie dostarczyli mi twardych faktów i podstaw strzelania, które zburzyły mój dotychczasowy pogląd na tą dziedzinę.  Co więcej moje samokształcenie zarówno w dziedzinie strzelania jak i psychologii sportu, psychologii społecznej i w dziedzinie rozwoju osobistego sprawiło, że zrozumiałem mechanizmy, które naturalnie występują w tym procesie. 

Zacznijmy od początku procesu nauczania kiedy nasz szkolony ma pierwszą styczność z bronią i jest mu to całkowicie obce, wręcz nienaturalne. Rozpoczynamy od omówienia zasad bezpiecznej obsługi, co wolno, czego nie wolno, jak tą broń rozebrać do czyszczenia, jakimi środkami ją czyścić itp. Jak najbardziej jest to pierwszy krok w budowaniu świadomości, co to jest broń i jakie stanowi zagrożenie jeśli będziemy się nią nieprawidłowo posługiwać. Co do tego etapu pełna zgoda i myślę, że nie ma w Polsce szkoły strzelania czy strzelnicy, która by nie zaczynała od omówienia tak fundamentalnych kwestii. 

Przejdźmy dalej, kiedy przychodzi nam do etapu nauczania strzelania, który jest najistotniejszy z punktu widzenia zarówno szkolonego jak i instruktora. Tutaj najistotniejszym aspektem jest nawiązanie wspólnego porozumienia i komunikacji. Upraszczając, jest to etap, w którym nasz szkolony musi zrozumieć i odczuć wszystko to co przekazuje mu instruktor i powinna nastąpić pełna zgoda pomiędzy nimi co do przekazywanych treści szkoleniowych. Wydawałoby się proste prawda? A jednak nie do końca. 

Odejdźmy na chwilę od tematu samego strzelania i skupmy się na postrzeganiu świata. Zacznijmy od wyjaśnienia dwóch podstawowych definicji, tj. percepcji i asocjacji. Percepcja to organizacja i interpretacja wrażeń zmysłowych, w celu zrozumienia otoczenia. Percepcja to swego rodzaju postrzeganie; (uświadomiona reakcja narządu zmysłowego na bodziec zewnętrzny); sposób reagowania, odbierania wrażeń. Zawsze będzie związana z wyobraźnią. Odbierane przez nią wrażenia zmysłowe zazwyczaj są deformowane przez nasze oczekiwania, potrzeby, uczucia i mechanizmy obronne, uruchamiane przez podświadomość. Związana jest z inteligencją. Koryguje doznania zarejestrowane w naszej wyobraźni. Systemy percepcyjne człowieka umożliwiają mu widzieć, słyszeć, czuć smak, zapach, dotyk i zmiany temperatury. Jest to także poczucie świadomości (otoczenia). Percepcja w szerokim sensie oznacza rejestrację (uchwycenie) przedmiotów i zdarzeń środowiska zewnętrznego: ich odbiór sensoryczny, zrozumienie, identyfikację i określenie werbalne oraz przygotowanie do reakcji na bodziec. Etapy procesu postrzegania to: odbiór wrażeń, postrzeganie w wąskim znaczeniu oraz identyfikacja i rozpoznawanie. 

Przybliżmy sobie bardziej jakie mechanizmy przetwarzania spostrzeżenia występują w identyfikacji i rozpoznawaniu.  Istnieją dwa sposoby przypisywania znaczenia spostrzeżeniom, inaczej zwane procesami typu góra-dół, dół-góra: 

W związku z tym warto odnieść także się do modelu uczenia się przez doświadczenie (ang. Experiential Learning Model), powszechnie nazywanym Cyklem Kolba. Cykl ten znany jest od ponad 30 lat i opiera się na założeniu, że wiedzę zdobywa się poprzez doświadczenie i praktykę. A dokładniej mówiąc doświadczenie skłaniające do refleksji, na podstawie której tworzy się abstrakcyjne reguły generalizujące, które służą do opisu tego doświadczenia oraz innych zdarzeń. W ten sposób powstaje zasób wiedzy będący już testowany w praktyce. W efekcie tego pojawiają się nowe doświadczenia, skłaniające do dalszych rozważań.      

 

Postaram się wam przybliżyć każdy z nich. Oczywistym jest, że ważne jest kogo słuchasz tylko często nie mając odpowiedniej wiedzy i doświadczenia w danej dziedzinie przyjmujemy za pewnik, że osoba która nas naucza posiada do tego wiedzę, doświadczenie i kompetencje. Otóż można się zdziwić, zwłaszcza po pewnym czasie, że fachowość i profesjonalizm zbudowany na pewnej legendzie albo pochodzeniu okazał się jednak nieprawdą. Z reguły dowiadujemy się tego gdy poszukujemy wiedzy w różnych źródłach oraz u różnych ludzi i w końcu trafiamy na takie, które do nas dociera. Kiedy się o tym przekonujemy? Wtedy kiedy zastosowana wykładnia logiczna przez instruktora(osobę od której chcemy się czegoś nauczyć) do nas trafia i osiągamy sukcesy w dziedzinie, w której się rozwijamy. Kolejną ideą jest to jaki posiadasz indeks wyuczalności, czyli na ile masz chęci do nauki i na ile jesteś gotowy zaakceptować zmianę. Naturalnym jest, że poczucie własnej głupoty nie jest przyjemne, a na początku nauki czujemy się bardzo głupi. Pojawia się w nas naturalna bariera frustracji ze względu na to, że nie chcemy czuć się głupio. To właśnie uczucie, które nam towarzyszy w tym procesie przeszkadza nam zabrać się do pracy. Idąc dalej spróbujmy przybliżyć sobie skalę rozkładu treningu. Wielu ludzi zadaje sobie pytanie ile czasu potrzeba do opanowania nowej umiejętności? Może 10 000 godzin? To praca na całym etacie przez 5 lat, a każdy z nas nauczył się czegoś nowego o wiele szybciej. Zasada 10 tysięcy godzin pochodzi z badań nad osiąganiem poziomu eksperta prowadzonych przez prof. K. Anders Ericsson z Uniwersytetu Stanowego na Florydzie, który badał profesjonalnych sportowców, muzyków, szachistów. Następnie tzw. głuchy telefon sprawił, że zaczęto mówić: 10 tys. godzin, żeby dotrzeć na szczyt. Następnie Malcolm Gladwell w książce pt. „ Outliers” – wypromował zasadę 10 tys. godzin, która była na ustach wszystkich. Niestety nie do końca została zrozumiana przez niektórych marketingowców, którzy następnie zaczęli przeinaczać to, oraz w tym samym czasie inne książki głosiły, że trzeba 10 tys. godzin aby być w czymś dobrym, a następnie, że trzeba tyle czasu żeby nauczyć się czegoś nowego. Jeśli zamiast czasu mierzyć osiągnięty poziom okazuje się, że 20 godzin od zera do przyzwoitego poziomu w zupełności wystarczy do nauczenia się nowej czynności. 20 godzin to 45 minut dziennie przez miesiąc. Ale jak tego dokonać? Otóż odpowiedź jest prosta kluczem jest efektywny sposób uczenia się/nauczania:

Po przybliżeniu skali rozkładu treningu przybliżę wam 4 kroki myślenia, gdy uczymy się nowej informacji:

Porównać możemy to do wielu czynności, których uczymy się w życiu poczynając od wiązania sznurowadeł przez jazdę samochodem po naukę strzelania. Za każdym razem szkolony (uczeń/student) musi przejść przez te 4 kroki. Nie ma innej drogi. A nauczyciel (instruktor) wiedząc to jest wstanie przeprowadzić go przez ten proces płynnie i z pożądanym efektem końcowym. Wiedząc to wszystko i mając w głowie przedstawione w tym artykule aspekty jako instruktorzy powinniśmy docierać do dorosłego ucznia na wiele możliwych sposobów, aby zapewnić postępy w nauce. Rozumiemy, że każdy uczy się inaczej, dlatego istotne znaczenie ma dostosowanie właściwego sposobu nauczania do dorosłych, których to z reguły będziemy nauczać. Wiemy, że uczymy się WZROKOWO, SŁUCHOWO, KINESTETYCZNIE, CZYTAJĄC i PISZĄC. Aby skutecznie nauczać powinniśmy zapewnić, by nasza metoda instruowania wykorzystywała możliwie jak najwięcej technik uczenia się.

 

Redakcja Xshooter.pl

40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Roger R. Hock. Gdańskie wydawnictwo Psychologiczne ISBN 83-89120-61-5

Honey P., Mumford A. (1986). Learning Styles Questionnaire. Peter Honey Publications Ltd.

Pamięciowa interpretacja informacji, prof. dr hab. Leopold Ciborowski Pomorskie bezpieczeństwa forum NR IV/2018 ISSN: 2543-6392  

J. Siuta: Słownik psychologii Kraków: Zielona Sowa, 2005, s. 458.

J. Strelau: Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom I. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003, s. 34.
Lyons J., Epistemological Problems of Perception, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy [online], CSLI, Stanford University, 5 grudnia 2016, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-02] (ang.). (Epistemologiczne problemy percepcji)